Oznaki, których nie należy ignorować u przyjaciół i członków rodziny Szumy uszne mogą być niezwykle frustrujące, wyczerpujące i wywołujące niepokój, często nasilają stres, który z kolei pogarsza objawy szumów usznych. Jeśli ukochana osoba łatwo się denerwuje lub regularnie unika sytuacji społecznych, może to być spowodowane szumami usznymi. Ciągłe odczuwanie dzwonienia, brzęczenia lub syczenia w uszach lub w głowie jest bardzo zniechęcające dla osoby cierpiącej. Rezultatem tego jest ciągłe uczucie rozdrażnienia i irytacji z powodu braku odpoczynku spowodowanego tymi zakłóceniami akustycznymi, które bez leczenia będą się z czasem pogarszać. W najcięższych przypadkach, które na szczęście zdarzają się rzadko, dzwonienie w uszach może stać się uciążliwe, zmuszając cierpiących do rozpaczliwego poszukiwania lekarstwa na swoją formę szumów usznych. Osoby niezaznajomione z tym zaburzeniem mogą nie potraktować poważnie prośby o pomoc ze strony przyjaciela lub członka rodziny, ze względu na bardzo subiektywną naturę szumów usznych. Dlatego uważamy, że ważne jest, by edukować jak najwięcej osób na temat szumów usznych, by zrozumieć problemy osób cierpiących, a przede wszystkim, by pomóc im znaleźć lekarstwo. Jak mogę pomóc? Oto kilka praktycznych wskazówek, jak pomóc bliskiej osobie cierpiącej na dzwonienie w uszach znaleźć lekarstwo na szumy uszne: Upewnij się, że jesteś w stanie w pełni zrozumieć jego stan ducha; twój bliski musi móc na ciebie liczyć, kiedy szumy uszne staną się bardziej odczuwalne i niewygodne. Kiedy wychodzicie razem lub planujecie spotkanie, zapytaj, czy preferuje jakieś konkretne miejsce. Osoby cierpiące na szumy uszne mogą preferować miejsca o dobrej jakości dźwięku. Jeśli twój bliski zaczyna okazywać strach lub niepokój spowodowany szumami usznymi, bądź cierpliwy i wysłuchaj jego obaw. Zwróć uwagę na okoliczności, w których szumy uszne się nasilają, by uniknąć takich zaostrzających się sytuacji. Jeśli osobą cierpiącą na szumy uszne jest Twój współmałżonek lub partner, dzwonienie w uszach może negatywnie wpłynąć na Wasz związek. Dlatego radzimy wam, byście oboje podeszli do tej sytuacji w sposób całkowicie szczery, nie ukrywając swoich uczuć. Zachęć swoją ukochaną osobę do wizyty u laryngologa lub audiologa. Zrozumienie podstawowej przyczyny dzwonienia w uszach jest pierwszym krokiem do skutecznego radzenia sobie z nim i znalezienia lekarstwa na szumy uszne. Najważniejszym czynnikiem jest jednak zachowanie optymizmu, ponieważ szumy uszne można bardzo skutecznie kontrolować. Jeśli Twój przyjaciel lub członek rodziny cierpi na szumy uszne, lub jeśli próbujesz zrozumieć to zaburzenie, by mu pomóc, zachęć bliską Ci osobę do szukania pomocy u protetyka słuchu. Czy szumom usznym można zaradzić poprzez zmianę nawyków osoby cierpiącej? Prowadzenie zdrowszego trybu życia z pewnością może złagodzić objawy szumów usznych, ale nie jest możliwe wyleczenie ich na stałe. W większości przypadków szumy uszne są spowodowane nieodwracalnym uszkodzeniem ucha wewnętrznego. Wprowadzenie zmian w swoim stylu życia może odwrócić uwagę Twoich bliskich od irytującego dzwonienia w uszach, a nawet wyeliminować czynniki, które mogą pogorszyć nasilenie szumów usznych. Skuteczność konkretnych produktów spożywczych w zwalczaniu lub redukowaniu dzwonienia w uszach nie jest naukowo potwierdzona, jednak stosowanie zdrowej diety jest niewątpliwie korzystne dla ogólnego stanu zdrowia osób dotkniętych tym problemem. Na przykład, jeśli szumy uszne Twojego bliskiego są związane z takim schorzeniem jak nadciśnienie, specjalna dieta zwalczająca nadciśnienie z pewnością może być uznana za lekarstwo na szumy uszne. Korelacja pomiędzy zdrowym układem sercowo-naczyniowym a nienaruszoną zdolnością słyszenia jest dobrze udokumentowana. Większość palaczy nie zdaje sobie sprawy z ogromnej ilości substancji chemicznych zawartych w dymie papierosowym, które następnie są wprowadzane do organizmu niemal nieświadomie. Niektóre z tych substancji chemicznych mają również negatywny wpływ na słuch. Najbardziej znaną szkodliwą substancją zawartą w dymie papierosowym jest niewątpliwie nikotyna, której działanie zwężające naczynia krwionośne jest obecnie formalnie udokumentowane. Dlatego nikotyna ma również negatywny wpływ na przepływ krwi w uchu wewnętrznym, którego zmniejszenie upośledza prawidłowe dotlenienie całego wewnętrznego układu słuchowego, a także zdolność komórek rzęsatych do wysyłania impulsów do mózgu, powodując szumy uszne i inne zaburzenia akustyczne. Osoby cierpiące na szumy uszne donoszą o zwiększeniu intensywności dzwonienia w uszach w połączeniu z epizodami silnego stresu. Choć ta zależność nie została jeszcze naukowo udowodniona, osoba z ubytkiem słuchu i szumami usznymi może zauważyć, że jej objawy pogarszają się z powodu stresu wynikającego z problemów ze słuchem. Z kolei szumy uszne wynikające z choroby, takiej jak na przykład nadciśnienie, mogą się nasilić w wyniku stresu spowodowanego odkryciem nadciśnienia. Aby pomóc swoim bliskim prowadzić beztroskie życie, przypominaj im o ćwiczeniach, medytacji lub hobby, które jak wiadomo mają właściwości relaksujące. Podsumowując, każda pomoc w zredukowaniu stresu Twojej bliskiej osoby może być skutecznym lekarstwem na szumy uszne lub przynajmniej korzystnie wpłynąć na jej ogólny stan zdrowia. Innym źródłem stresu, które zasługuje na uwagę, jest izolacja społeczna spowodowana ubytkiem słuchu. Frustracja wynikająca z niemożności komunikowania się z innymi, w połączeniu z emocjonalnymi aspektami decyzji o odizolowaniu się od życia społecznego, to dwa główne czynniki stresogenne. Wychodzenie z ukochaną osobą z szumami usznymi, przebywanie z nią wśród ludzi i zachęcanie do socjalizacji może być bardzo relaksujące. Ponadto przebywanie w miejscach o żywym otoczeniu dźwiękowym może pomóc w zmniejszeniu percepcji szumów usznych. Daj osobie cierpiącej na szumy uszne możliwość skoncentrowania się na czymś innym niż na dzwonieniu w uszach. Zaangażowanie w konkretną aktywność pozwala im odwrócić uwagę od szumów usznych, a nawet nauczyć się je ignorować. Innym sposobem na odwrócenie uwagi bliskiej osoby od szumów usznych jest zachęcanie jej do angażowania się w działania angażujące słuch lub zabieranie jej do miejsc, w których słychać żywe dźwięki (nie za głośno). Wypełnienie codziennej rutyny twojego bliskiego z dzwonieniem w uszach przyjemnymi zajęciami i/lub dźwiękami może zapobiec nieprzyjemnym doświadczeniom, jakie wielu ludzi ma, kiedy znajdują się w kompletnej ciszy. W rzeczywistości przebywanie w zbyt cichym i milczącym otoczeniu sprzyja naturalnej koncentracji na tym irytującym, niechcianym dźwięku w głowie, powodując dodatkowy stres. Czy ktoś z Twoich bliskich cierpi na szumy uszne? Opowiedz nam o swoich doświadczeniach w komentarzach! Średnio 2,6 gwiazdkiz 40 głosów. Rated successfully. An error occurred while processing the rating. Please try again later.
Warto jednak zwrócić uwagę na wysoką cenę suplementu (145 zł za opakowanie), choć bogaty skład rekompensuje tę wadę. Brak możliwości zakupu Atinnuris w aptekach również może być utrudnieniem dla niektórych osób, przyzwyczajonych do robienia zakupów w lokalnych sklepach czy aptekach. Mimo tych drobnych mankamentów, moja ocena Szum w uszach - przyczyny i leczenie / Fot. DoraZett / Adobe Opublikowano: 22:14Aktualizacja: 14:02 Szumy uszne, czy też szum w uszach, to doznanie akustyczne odczuwane przez chorego, zwykle niezwiązane z pogorszeniem słuchu. Mogą mieć różne przyczyny i objawiać się jako szmery, buczenie, huczenie, świst czy dzwonienie w uszach. Jak pozbyć się szumu w uszach? Czy domowe sposoby leczenia wystarczą? Czym są szumy uszne?Jak powstają szumy uszne?Szum w uszach – przyczynyRodzaje szumów usznychSzumy w uszach – do jakiego lekarza i kiedy się zgłosić?Leczenie szumów usznychJak zlikwidować szum w uszach domowymi sposobami? Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami Zuzanna Pujanek dr n. med. Czym są szumy uszne? Szum w uszach to przypadłość akustyczna fantomowa – niewywoływana przez dźwięki. Dolegliwość ta nie ma wpływu na stan naszego słuchu, nie pogarsza go ani nie poprawia. Dolegliwości tego typu to częsty powód zgłaszania się pacjentów do lekarza. Mogą świadczyć o zaburzeniach i schorzeniach narządu słuchu oraz nerwu słuchowego, a mogą także być pierwszym sygnałem rozwijających się chorób ogólnoustrojowych. Zwykle początek dolegliwości występuje u pacjentów w 5–6 dekadzie życia. Ich częstotliwość zwiększa się wraz z wiekiem, ale dolegliwości bywają spotykane u osób młodszych, czasami nawet dzieci. Szum w uchu może występować jednostronnie (jednostronny szum w uchu lewym lub jednostronny szum w uchu prawym), jednakże częściej ta dolegliwość występuje obustronnie. Szumy uszne mogą mieć różną częstotliwość (pacjenci określają je jako buczenie, huczenie, świst lub pisk, czasami szumy uszne przypominają dzwonienie w uszach), różne bywa też ich nasilenie. Czasami spotykamy się z określeniem pulsującego szumu w uchu, zgodnego z rytmem serca, a czasami dolegliwość ma charakter ciągły. Zazwyczaj z medycznego punktu widzenia szumy uszne nie są szkodliwe dla osoby ich doświadczającej. Jednak długotrwałe odczuwanie natrętnej dolegliwości może wpływać na kondycję psychiczną. Następstwem szumów usznych mogą być: depresja, izolacja społeczna, zaburzenia snu, stres, lęk. Dlatego szumy uszne wymagają diagnostyki – ich leczenie bywa trudne. Jak powstają szumy uszne? Konwencjonalna diagnostyka szumu w uszach również bywa bardzo wymagająca, ponieważ są to dolegliwości fantomowe (zwykle laryngolog nie jest w stanie ich zmierzyć za pomocą urządzeń). Jednak trzeba wiedzieć, że jedynie sporadycznie uporczywe szumy w uszach pojawiają się bez przyczyny. Zazwyczaj ich powodem są choroby, zmiany anatomiczne w organizmie bądź urazy. W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję: Odporność Bloxin Żel do jamy ustnej w sprayu, 20 ml 25,99 zł Energia Vigor Up! Fast o smaku pomarańczowym, 20 tabletek musujących 24,90 zł Energia Vigor Up! Fast o smaku owoców leśnych, 20 tabletek musujących 24,90 zł Zdrowie intymne i seks, Odporność, Good Aging, Energia, Beauty Wimin Zestaw z SOS PMS, 30 saszetek 139,00 zł Energia WIMIN Dobra energia, 30 kaps. 59,00 zł Przyczyny szumu w uszach mogą być bardzo różne. Mają na nie wpływ zarówno czynniki zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Inne schorzenia podejrzewamy przy szumie w jednym uchu (np. szum w lewym uchu), a inne w przypadku dolegliwości obustronnych. Wśród przyczyn szumów usznych, będących przejawem nieprawidłowości w obrębie narządu słuchu, wyróżnić możemy: woskowinę w przewodzie słuchowym, zaleganie wody w przewodzie słuchowym (po kąpieli lub po basenie), ostre i przewlekłe zapalenie ucha środkowego, perforację błony bębenkowej, otosklerozę, chorobę Meniere’a – choroba ucha wewnętrznego, która może powodować: szum w uszach, zawroty głowy, nudności i niedosłuch, inne zaburzenia ucha wewnętrznego i nerwu słuchowego. Przyczyny laryngologiczne szumów usznych nie zdarzają się tak często, jednak z racji odczuwanych przez pacjenta dolegliwości w uszach wielu lekarzy błędnie doszukuje się właśnie takiej etiologii. Najczęściej natrętne szmery wywołują schorzenia układu krążenia, w tym: nadciśnienie tętnicze (jeśli u chorego występuje szum w uszach i ucisk głowy bądź zawroty głowy, schorzenie może być wywołane właśnie przez problemy z ciśnieniem), miażdżyca, wady zastawkowe, kardiomiopatie, migotanie przedsionków, patologie zakrzepowo-zatorowe. Ma to związek z zaburzeniami transportu krwi i tlenu do ucha przez cienkie naczynia doprowadzające, które (ze względu na małą średnicę) są podatne na zaburzenia ciśnienia i materiał zatorowy. Kolejną częstą przyczyną szumów usznych są zmiany zwyrodnieniowe w kręgosłupie szyjnym. Wszelkie deformacje kręgosłupa mogą wpływać na przepływ krwi w tętnicach kręgowych (od nich częściowo pochodzi zaopatrzenie naczyniowe ucha), a to może wywołać dolegliwości. Na szum w uszach wpływają także różnego rodzaju zaburzenia hormonalne organizmu. Najczęściej ma to związek z chorobami : tarczycy, trzustki (cukrzyca), przysadki, gruczołów płciowych. Szumy uszne, zwłaszcza o charakterze pulsującym, mogą pojawić się, kiedy jesteśmy zmęczeni, osłabieni. Szum w uszach, zawroty głowy, zmęczenie mogą mieć związek ze spadkiem ciśnienia i jednoczesnym wzrostem tętna. Przyspieszenie pracy serca wzmaga przepływ krwi, więcej jej też krąży w naczyniach zaopatrujących ucho, stąd szumy uszne. Tętno wzrasta również w sytuacjach stresowych – wtedy także mogą pojawić się szumy w uszach. Zawroty głowy, szum w uszach mogą też świadczyć o nerwicy, a nawet depresji – dolegliwości tego typu mogą również być objawem psychosomatycznym. Ponadto istnieje wiele czynników zewnętrznych odpowiedzialnych za szumy uszne. Należą do nich: przebywanie w hałasie, działanie niektórych czynników chemicznych, narażenie na nagłe zmiany ciśnienia atmosferycznego, urazy kości skroniowej i mózgowia, stosowanie niektórych leków (np. antybiotyków). Rodzaje szumów usznych Z racji na to, czy dolegliwości są możliwe do zarejestrowania i zmierzenia aparaturą medyczną, szumy uszne dzielimy na: subiektywne – występują najczęściej, słyszy je jedynie osoba, doświadczająca problemu, laryngolog nie jest w stanie zarejestrować ich z pomocą żadnych specjalistycznych urządzeń, obiektywne – występują rzadziej, laryngolog może je zmierzyć przy użyciu aparatury medycznej; najczęściej ich przyczyną s zmiany anatomiczne naczyń krwionośnych w uchu wewnętrznym lub zaburzenia ucha środkowego; mogą być objawem ubocznym innej choroby, np. choroby Menière’a . Tego rodzaju szumy uszne można leczyć farmakologicznie albo operacyjnie. Ze względu na to, jak długo trwają, szumy uszne można podzielić na: ostre szumy uszne: utrzymują nie dłużej niż 3 miesiące i zwykle ustają samoistnie; podostre szumy uszne: objawy pojawiają się przez 3-12 miesięcy. Poprawę może przynieść leczenie farmakologiczne i/lub ćwiczenia relaksacyjne. przewlekłe szumy uszne: trwają (z mniejszym bądź większym nasileniem) dłużej niż 12 miesięcy i i zwykle nie można się ich pozbyć bez leczenia terapeutycznego lub farmakologicznego. Biorąc po uwagę stopień natężenia objawów, możemy wyróżnić: szumy skompensowane – nie występują stale i są mniej uciążliwe dla osoby ich doświadczającej, szumy nieskompensowane – mogą występować ciągle i wywoływać duży dyskomfort u osoby, która ich doświadcza. Tego typu szum w uszach może powodować ból głowy, zawroty głowy, zmęczenie. Stan ten wpływa na zdrowie psychiczne pacjenta – nieprzerwany szum w uszach może być przyczyną nerwicy, a w skrajnych przypadkach – może prowadzić depresji. Szumy w uszach – do jakiego lekarza i kiedy się zgłosić? Jeżeli szumy uszne trwają się dłużej niż dobę, należy zgłosić się do specjalisty – w tym przypadku mowa o lekarzu laryngologu. Dolegliwości nie należy ignorować. Im wcześniej przypadłość zostanie zdiagnozowana i im szybciej zostanie wdrożone leczenie, tym większe są szanse na pozbycie się szumów w uszach. Leczenie szumów usznych Wiedząc, jakie są przyczyny szumów usznych, zadajemy sobie pytanie: jak pozbyć się szumu w uszach? Leczenie szumów usznych jest bardzo trudne, gdyż często nie udaje się znaleźć konkretnej przyczyny lub kilka zaburzeń występuje równocześnie. Dlatego nie ma jednego leku na szumy uszne. Lekarz może jednak zapoznać chorego z wieloma radami na szumy uszne, mającymi pomóc zmniejszyć odczuwalność dolegliwości. Jedną z metod leczenia szumów usznych jest habituacja, czyli „przyzwyczajenie” pacjenta do szumu o konkretnej częstotliwości i natężeniu (można to określić specjalistycznymi badaniami), tak, aby chory nie zwracał uwagi na szumy uszne. Istnieje także generator szumu wysokopasmowego. Generuje on szum biały, który nie zagłusza innych dźwięków. Celem urządzenia jest „nauka” ośrodków podkorowych niereagowania na szum. Zanim zastosujemy jedną z tych metod, powinna odbyć się diagnostyka w Poradni Audiologicznej. Przy szumach usznych leczenie naturalne może być stosowane jako wspomaganie terapii – np. preparaty witaminowe, poprawiające krążenie. Lek na szum w uszach może mieć postać tabletek na szumy uszne, zdarzają się też preparaty w postaci kropli na szumy uszne. Jak zlikwidować szum w uszach domowymi sposobami? Wiele osób, które doświadczają szumów usznych, szuka porady: jak się pozbyć dzwonienia w uszach, szmerów bądź innych dolegliwości usznych domowymi sposobami? Otóż domowe sposoby mogą wspierać radzenie sobie z uporczywymi dolegliwościami, obejmują gimnastykę kręgosłupa, zasypianie przy radiu lub telewizji, aktywności mające odwrócić uwagę chorego od samych szumów. Niektórzy naturoterapeuci zalecają na szumy w uszach czosnek bądź cebulę – ze względu na ich właściwości antyseptyczne. Do stosowania soku z cebuli bądź olejku z czosnkiem bezpośrednio w celu oczyszczenia przewodu słuchowego (a tym bardziej wkładania ząbku czosnku do ucha) należy podchodzić jednak z rozsądkiem. Ucho jest niezwykle wrażliwym i delikatnym narządem, który bardzo łatwo można uszkodzić! Specjaliści odradzają tego typu „terapie”, mogą przynieść więcej szkody niż pożytku. Z kolei fitoterapeuci na szumy w uszach proponują leczenie ziołami – zalecają przede wszystkim picie herbaty z ziela jemioły. Jednak i w tym przypadku należy zachować ostrożność – jemioła może powodować wymioty, kolki, a nawet majaczenie i drgawki. Przed zastosowaniem takiej z pewnością należy skonsultować się z lekarzem. Jak już wspomniano, dolegliwości uszne często wymagają pogłębionej diagnostyki, a ich leczenie bywa trudne. Lepiej jednak zdać się na specjalistów – na pewno pomogą uporać się z szumami w uszach lepiej niż niekonwencjonalne leczenie. Zobacz także Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Zuzanna Pujanek Obecnie pracuję w Oddziale Laryngologicznym, gdzie zajmuję się głównie onkologią laryngologiczną. Przyjmuję pacjentów i prowadzę konsultacje laryngologiczne dla dzieci i dorosłych w placówkach publicznej i prywatnej służby zdrowia. Zobacz profil Podoba Ci się ten artykuł? Powiązane tematy: PolecamyJest stosowany w zaburzeniach ukrwienia i funkcji mózgu u osób w wieku podeszłym, objawiających się jako: zaburzenia pamięci i sprawności umysłowej, zawroty głowy, szum w uszach. Można go stosować również pomocniczo w zaburzeniach ukrwienia kończyn (z objawami uczucia zimna w kończynach, bólem w czasie chodzenia).
Do najgroźniejszych pod tym względem należą leki przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe – bardzo często stosowane bez lektury ulotki i wnikliwej refleksji o ich wpływie na leki stosowane przewlekle. Spis treści. Interakcje leków: leki bez recepty; Leki na nadciśnienie a alkohol; Interakcje leków na nadciśnienie z
Laryngologia Neurologia Ból głowy Dzwonienie (szum) w uszach Interna Wysokie ciśnienie. Dr n. med. Anna Błażucka Neurolog , Warszawa. 86 poziom zaufania. Przyczyn może być wiele , Rozpoznanie zawsze stawia się na podstawie dokładnej znajomości objawów, badania pacjenta i jeśli potrzeba wyników badań dodatkowych.Witam mam 43lata choruje na nadciśnienie jakieś temu pojawiły się szumy w uszach moje pytanie z czym mogą być związane i do jakiego lekaża sie udać czy nie są związane z skutkami ubocznymi leków które zażywam nedal 5 1/2 i coprestarium 5/5 MĘŻCZYZNA, 44 LAT ponad rok temu Nieprzyjmowanie leków w nadciśnieniu tętniczym Utrzymanie prawidłowej wagi ciała, niepalenie tytoniu, aktywność fizyczna ? te czynności mogą uchronić przed rozwojem nadciśnienia tętniczego. Jednak czy w przypadku jego wystąpienia konieczne jest leczenie farmakologiczne? O tym opowiada dr Piotr Gryglas, kardiolog. Ważna pełna ocena Pani zdrowia, czynników ryzyka: otyłość, nikotynizm, cukrzyca, Ocena wyników badań krwi, kontrola ciśnienia i pulsu, zdrowa dieta i regularne ćwiczenia; sen, relaks. Istotny stan ogólny, tryb życia, nastrój, nawyki zdrowotne, a także obciążenia rodzinne. Do pełnej konsultacji Pozdrawiam 0 Nasi lekarze odpowiedzieli już na kilka podobnych pytań innych znajdziesz do nich odnośniki: Nadciśnienie a stosowanie leku Nedal – odpowiada Lek. Aleksandra Witkowska Nadciśnienie tętnicze a alkohol – odpowiada Lek. Aleksandra Witkowska Czy szumy uszne są powiązane z torbielą? – odpowiada Dr n. med. Maria Magdalena Wysocka-Bąkowska Nadciśnienie a szumy uszne i zawroty głowy – odpowiada Lek. Tomasz Budlewski Szumy uszne po stosowaniu leków na nadciśnienie – odpowiada Lek. Łukasz Wroński Co zrobić, gdy leki na nadciśnienie nie dają poprawy? – odpowiada Dr n. med. Maria Magdalena Wysocka-Bąkowska Czy szumy uszne mogą być spowodowane przez Efektim? – odpowiada Dr n. med. Maria Magdalena Wysocka-Bąkowska W jaki sposób można ograniczyć ryzyko wystąpienia udaru? – odpowiada Dr n. med. Maria Magdalena Wysocka-Bąkowska Co może znaczyć kłucie głowy w jednym miejscu? – odpowiada Dr n. med. Maria Magdalena Wysocka-Bąkowska Bóle kręgosłupa i jego okolicy – odpowiada Dr n. med. Maria Magdalena Wysocka-Bąkowska artykuły